Avropa Şurası və keçmiş Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi

Avropa Şurası sənədlərində keçmiş Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi

Nazirlər Komitəsi

Təşkilatın qərar qəbul edən orqanı olan Avropa Şurasının Nazirlər Komitəsi üzv dövlətlərin suverenliyinə və ərazi bütövlüyünə hörmət məsələsi ilə bağlı öz birmənalı mövqeyini müxtəlif vaxtlarda həmişə bəyan etmişdir. 16-17 may 2019-cu il tarixlərində Finlandiyanın Helsinki şəhərində keçirilmiş iclasda Nazirlər Komitəsi beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərinə, bütün üzv dövlətlərin müstəqilliyi, suverenliyi və beynəlxalq səviyyədə tanınmış sərhədlər daxilində ərazi bütövlüyünə sadiqliyini bir daha təsdiqləyən müvafiq qərarlar qəbul etmişdir.

Avropa Şurası Parlament Assambleyası (AŞPA)

AŞPA 25 yanvar 2005-ci il tarixində “ATƏT-in Minsk Konfransının məşğul olduğu Dağlıq Qarabağ bölgəsindəki münaqişə” adlı 1416 (2005) saylı Qətnamə və 1690 (2005) saylı Tövsiyə qəbul etmişdir. Parlament Assambleyası bu Qətnamədə yüz minlərlə insanın öz yurd-yuvasından didərgin düşdüyünü, Azərbaycan ərazisinin xeyli hissəsinin erməni silahlı qüvvələri tərəfindən işğal edildiyini təəssüflə qeyd etmişdir. Assambleya üzv dövlət tərəfindən xarici ərazinin işğalının həmin dövlətin Avropa Şurasının üzvü kimi öhdəliklərinin ciddi şəkildə pozulması olduğunu bildirmiş və münaqişə zonasından didərgin düşmüş şəxslərin öz evlərinə təhlükəsiz və ləyaqətlə qayıtmaq hüququnu bir daha təsdiqləmişdir. Assambleya Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurasının 822 (1993), 853 (1993), 874 (1993) və 884 (1993) saylı qətnamələrini xatırlatmış və hərbi qüvvələrin işğal olunmuş ərazilərdən geri çəkərək onlara əməl etməyə çağırmışdır.

26 yanvar 2016-cı il tarixdə Assambleyanın plenar iclasında Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərinə dair iki hesabat müzakirə edilmişdir:

Siyasi Məsələlər və Demokratiya Komitəsinin məruzəçisi, britaniyalı parlamentari Robert Walter tərəfindən hazırlanmış “Dağlıq Qarabağda və Azərbaycanın işğal olunmuş digər ərazilərində zorakılığın artması” mövzusunda hesabat;

Sosial Məsələlər, Sağlamlıq və Davamlı İnkişaf Komitəsinin məruzəçisi, Bosniya və Herseqovina nümayəndə heyətinin üzvü Milisa Markoviç tərəfindən hazırlanmış “Azərbaycanın sərhədyanı bölgələrinin sakinləri qəsdən sudan məhrum edilir” mövzusunda hesabat.

“Azərbaycanın sərhədyanı bölgələrinin sakinləri qəsdən sudan məhrum edilir” adlı hesabat əsasında AŞPA qəbul etdiyi (2085) 2016 saylı Qətnamədə bir dövlətin digərinə qarşı ekoloji fəlakət bölgələri yaratmaq və əlaqədar əhali üçün normal həyatı imkansız hala gətirmək məqsədilə süni ekoloji böhran yaratmasının “ekoloji təcavüz” və düşmən hərəkəti olaraq qəbul edilməli olduğunu hesab etmişdir. Bu baxımdan, o, Ermənistanın Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ və digər bitişik ərazilərini işğal etməsi faktının Aşağı Qarabağ vadisində yaşayan Azərbaycan vətəndaşları üçün oxşar humanitar və ekoloji problemlər yaratdığından təəssüflənmişdir. Bu təcili humanitar problemi nəzərə alaraq, Assambleya Ermənistan silahlı qüvvələrinin müvafiq bölgədən dərhal çıxarılmasını istəmiş və Ermənistan hakimiyyətini su mənbələrindən siyasi təsir vasitələri və ya münaqişə tərəflərinin biri üçün üstünlük yaradan təzyiq aləti kimi istifadə etməyi dayandırmağa çağırmışdır.

Bundan əlavə, Azərbaycan Respublikasının AŞPA-dakı nümayəndə heyəti Ermənistanın Azərbaycana qarşı təcavüz və işğal siyasətinin nəticələrini daim Assambleyanın üzvlərinin diqqətinə çatdırmışdır. Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi kontekstində bir sıra sənədlər (aşağıda) Azərbaycan nümayəndə heyəti tərəfindən irəli sürülmüş və Assambleyanın çoxsaylı üzvləri tərəfindən dəstəklənmişdir:

10 noyabr 2020-ci il tarixində Azərbaycan, Ermənistan və Rusiya Federasiyası liderlərinin üçtərəfli bəyanatının imzalanması ilə Ermənistan və Azərbaycan arasında təxminən otuz il davam etmiş silahlı münaqişəyə son qoyulmuşdur. Hazırda Azərbaycanın əsas vəzifəsi onilliklər ərzində fundamental hüquqları pozulmuş azərbaycanlı məcburi köçkünlərin öz doğma yurdlarına təhlükəsiz və ləyaqətlə qayıtmasını təmin etmək üçün işğaldan azad edilmiş ərazilərdə tamamilə dağıdılmış şəhər, qəsəbə və kəndləri yenidən qurmaqdan ibarətdir. Bundan başqa, regionda davamlı sülhün, inkişafın və tərəqqinin təmin edilməsi Azərbaycanın gələcəyə baxışının əsasını təşkil edir və Azərbaycan beynəlxalq hüququn prinsiplərinə, xüsusilə də suverenlik, ərazi bütövlüyü və beynəlxalq sərhədlərin toxunulmazlığı prinsiplərinə ciddi riayət etməklə Ermənistanla münasibətləri normallaşdırmağa hazırdır.

Bu kontekstdə Azərbaycan hesab edir ki, Avropa Şurası yeganə ümumavropa hökumətlərarası təşkilat kimi bütün Avropa dövlətləri arasında sülh şəraitində birgə yaşayış və qarşılıqlı fəaliyyətə kömək etmək üçün dialoq və əməkdaşlıq platforması olmalıdır. Buna görə də, ölkəmiz Avropa Şurasını Ermənistan və Azərbaycan arasında etimadın və barışığın gücləndirilməsi üçün öz təcrübəsindən və müqayisəli üstünlüyündən istifadə etməyə təşviq edir. Bu baxımdan Azərbaycan Avropa Şurası Baş katibinin Ermənistan və Azərbaycan arasında etimadın möhkəmləndirilməsi tədbirləri ilə bağlı irəli sürdüyü təşəbbüsü və Avropa Şurasının bu prosesdə iştirakını alqışlayır.

Yenilənib: 16.05.2022

Title of document	Doc. type	Doc. number	Date
Prisoners of war and hostages held in Armenia and Nagorno-Karabakh	Motion for a recommendation	9063	25 Aprel 2001
Recognition of the genocide perpetrated against the Azeri population by the Armenians	Written declaration	9066	14 May 2001
Ecological situation in the Republic of Azerbaijan (mountainous Karabakh, Shusha, Lachin, Gubatli, Zengilan, Kelebecer, Agdam, Fizuli, Cabrail)	Motion for a recommendation	9148	27 June 2001
Seizure and destruction of Azerbaijani cultural heritage	Motion for a recommendation	9147	27 Juin 2001
Armenian-Azerbaijan (Mountainous-Karabakh) Conflict	Motion for resolution	9239	27 September 2001
Nuclear technologies and nuclear waste in the occupied territories of the Republic of Azerbaijan	Motion for a resolution	9444	07 May 2002
Respect of norms and principles of international law by member states	Motion for a recommendation	9431	7 May 2002
Network of terrorist organisations supported by Armenia on the occupied territories of the Republic of Azerbaijan	Motion for a recommendation	9489	14 June 2002
Destruction of the historical cemeteries and creation of new permanent “cemeteries” of catastrophe by Armenians in the occupied territories of the Republic of Azerbaijan	Motion for a recommendation	9516	08 July 2002
Restoration of human rights in the Azerbaijan lands occupied by Armenia	Motion for recommendation	9599	14 October 2002
Settlement of civilian population by Armenia in the occupied territories of the Republic of Azerbaijan	Motion for a recommendation	10239	29 June 2004
Appropriation and demolition of the forests by Armenia in the occupied lands of Azerbaijan	Motion for a recommendation	10075	11 February 2004
Massive fires in the occupied territories of Azerbaijan committed by Armenia and Mountainous Karabakh separatists during the last 20 days	Motion for a recommendation	10992	28 June 2006
The Armenian policy of ethnic cleansing against Azerbaijanis	Motion for a resolution	10090	27 June 2006
Illegal settlement of Armenians in the occupied territories of Azerbaijan by Armenia as a gross violation of the principles of international law	Motion for a recommendation	10991	28 June 2006
The protracted conflicts in the GUAM Countries	Motion for a recommendation	11168	31 January 2007
Destruction of Azerbaijani historic monuments	Motion for a recommendation	11501	22 January 2008
The gravest security threat to the South Caucasus	Motion for a resolution	11587	17 April 2008
The forced mass deportation of Azerbaijanis from Armenia (1948-1953 and 1988)	Written declaration	11815	28 January 2009
Urgency for taking into consideration the Nagorno-Karabakh problem in the context of the development of regional relations	Written declaration	11883	29 April 2009
Need to eliminate activities preventing a peaceful resolution of the conflict between Armenia and Azerbaijan	Written declaration	12218	27 April 2010
The necessity to intensify the activities of the Ad hoc Committee on the conflict over the Naghorno-Karabakh region	Written declaration	12286	09 June 2010
The need to return the corpses of Azerbaijani soldiers to their state	Written declaration	12397	06 October 2010
The Anniversary of the Khojaly Massacre	Written declaration	12508	27 January 2011
The necessity for speeding up the peaceful solution of Armenian-Azerbaijani, Nagorno-Karabakh conflict	Written declaration	12383	14 February 2011
The construction of an airport in the occupied Azerbaijani territories by Armenia	Written declaration	12590	14 April 2011
Murder of 9-year-old Azerbaijani civilian, Fariz Badalov	Written declaration	12591	14 April 2011
Armenia's policy towards undermining the solution of the conflict over Nagorno-Karabakh	Written declaration	12755	05 October 2011
20th anniversary of the Khojaly Massacre	Written declaration	12855	26 January 2012
The urgent need to solve the IDP and refugee problems arising from the Nagorno Karabakh conflict	Motion for a resolution	12863	31 January 2012
Follow-up to the Armenian President’s address before the Parliamentary Assembly	Written declaration	13331	04 October 2013
Inhabitants of frontier regions of Azerbaijan are deliberately deprived of water	Motion for a resolution	13468	01 April 2014
The application of sanctions against Armenia for its armed occupation of Azerbaijani territories	Motion for a resolution	13535	18 June 2014
The armed occupation of Azerbaijani territories by Armenia	Motion for a resolution	13546	24 June 2014
Ensuring the right of Dilgam Asgarov and Shahbaz Guliyev to a fair trial	Motion for a resolution	13709	05 February 2015
Azerbaijani hostages Dilgam Asgarov and Shahbaz Guliyev held in the occupied Azerbaijani lands should be immediately and unconditionally released	Written declaration	14936	28 June 2019
Documents issued after the end of the conflict in 2020
Disclosure of all information by Armenia on the location of minefields is urgently needed to avoid further loss of human life	Written declaration	15326	22 June 2021
30th anniversary of the Khojaly massacre	Written declaration	15460	23 February 2022

Avropa Şurası və keçmiş Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi

30th anniversary of the Khojaly massacre

Arxiv üzrə axtarış